- หน้า 266 -
กตมญฺจ พฺยคฺฆปชฺชา วิมุตฺติปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ ส โธ โส พฺยคฺฆปชฺชา อริยสาวโก อิมินา จ สีลปาริสุทฺธิปธานิยงฺเคน สมนฺนาคโต อิมินา จ จิตฺตปาริสุทฺธิปธานิยงฺเคน สมนฺนาคโต อิมินา จ ทิฏฺฐิปาริสุทฺธิปธานิยงฺเคน สมนฺนาคโต รชนีเยสุ ธมฺเมสุ จิตฺตํ วิราเชติ วิโมจนีเยสุ ธมฺเมสุ จิตฺตํ วิโมเจติ โส รชนีเยสุ ธมฺเมสุ จิตฺตํ วิราเชตฺวา วิโมจนีเยสุ ธมฺเมสุ จิตฺตํ วิโมเจตฺวา สมฺมาวิมุตฺตึ ผุสติ อยํ วุจฺจติ พฺยคฺฆปชฺชา วิมุตฺติปาริสุทฺธิ อิติ เอวรูปํ วิมุตฺติปาริสุทฺธึ อปริปูรํ วา ปริปูเรสฺสามิ ปริปูรํ วา ตตฺถ ตตฺถ ปญฺญาย อนุคฺคเหสฺสามีติ โย ตตฺถ ฉนฺโท จ วายาโม จ อุสฺสาโห จ อุสฺโสฬฺหี จ อปฺปฏิวาณี จ สติ จ สมฺปชญฺญญฺจ อิทํท วุจฺจติ พฺยคฺฆปชฺชา วิมุตฺติปาริสุทฺธิปธานิยงฺคํ ฯ อิมานิ โข พฺยคฺฆปชฺชา จตฺตาริ ปาริสุทฺธิปธานิยงฺคานิ เตน ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน สมฺมทกฺขาตานิ สตฺตานํ วิสุทฺธิยา โสกปริเทวานํ สมติกฺกมาย ทุกฺขโทมนสฺสานํ อตฺถงฺคมาย ญายสฺส อธิคมาย นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายาติ ฯ- หน้า 267 -
อิธสฺส วปฺป กาเยน สํวุโต วาจาย สํวุโต มนสา สํวุโต อวิชฺชาวิราคา วิชฺชุปฺปาทา ปสฺสสิ โน ตฺวํ วปฺป ตณฺฐานํ ยโตนิทานํ ปุริสํ ทุกฺขเวทนิยา อาสวา อสฺสเวยฺยุํ อภิสมฺปรายนฺติ ฯ ปสฺสามหํ ภนฺเต ตณฺฐานํ อิธสฺส ภนฺเต ปุพฺเพ ปาปกมฺมํ กตํ อวิปกฺกวิปากํ ตโตนิทานํ ปุริสํ ทุกฺขเวทนิยา อาสวา อสฺสเวยฺยุํ อภิสมฺปรายนฺติ ฯ อยเมว โข ปนายสฺมโต มหาโมคฺคลฺลานสฺส วปฺเปน สกฺเกน นิคณฺฐสาวเกน สทฺธึ กถา วิปฺปกตา โหติ ฯ อถโข ภควา สายณฺหสมยํ ปฏิสลฺลานา วุฏฺฐิโต เยนุปฏฺฐานสาลา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ นิสชฺช โข ภควา อายสฺมนฺตํ มหาโมคฺคลฺลานํ เอตทโวจ กายนุตฺถ โมคฺคลฺลาน เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนา กา จ ปน โว อนฺตรา กถา วิปฺปกตาติ ฯ อิธาหํ ภนฺเต วปฺปํ สกฺกํ นิคณฺฐสาวกํ เอตทโวจํ อิธสฺส วปฺป กาเยน สํวุโต วาจาย สํวุโต มนสา สํวุโต อวิชฺชาวิราคา วิชฺชุปฺปาทา ปสฺสสิ โน ตฺวํ วปฺป ตณฺฐานํ ยโตนิทานํ ปุริสํ ทุกฺขเวทนิยา อาสวา อสฺสเวยฺยุํ อภิสมฺปรายนฺติ เอวํ วุตฺเต ภนฺเต วปฺโป สกฺโก นิคณฺฐสาวโก มํ เอตทโวจ ปสฺสามหํ ภนฺเต ตณฺฐานํ อิธสฺส ภนฺเต ปุพฺเพ ปาปกมฺมํ กตํ อวิปกฺกวิปากํ ตโตนิทานํ ปุริสํ ทุกฺขเวทนิยา อาสวา อสฺสเวยฺยุํ อภิสมฺปรายนฺติ อยํ โข โน ภนฺเต วปฺเปน สกฺเกน นิคณฺฐสาวเกน สทฺธึ กถา วิปฺปกตา อถ ภควา อนุปฺปตฺโตติ ฯ อถโข ภควา วปฺปํ สกฺกํ นิคณฺฐสาวกํ- หน้า 268 -
เอตทโวจ สเจ โข เม ตฺวํ วปฺป อนุญฺเญยฺยํ เจว อนุชาเนยฺยาสิ ปฏิกฺโกสิตพฺพญฺจ ปฏิกฺโกเสยฺยาสิ ยสฺส จ เม ภาสิตสฺส อตฺถํ น ชาเนยฺยาสิ มเมว ตตฺถุตฺตรึ ปฏิปุจฺเฉยฺยาสิ อิทํ ภนฺเต กถํ อิมสฺส โก อตฺโถติ สิยา โน เอตฺถ กถาสลฺลาโปติ ฯ อนุญฺเญยฺยญฺเจวาหํ ภนฺเต ภควโต อนุชานิสฺสามิ ปฏิกฺโกสิตพฺพญฺจ ปฏิกฺโกสิสฺสามิ ยสฺส จาหํ ภควโต ภาสิตสฺส อตฺถํ น ชานิสฺสามิ ภควนฺตํเยเวตฺถุตฺตรึ ปฏิปุจฺฉิสฺสามิ อิทํ ภนฺเต กถํ อิมสฺส โก อตฺโถติ โหตุ โน เอตฺถ กถาสลฺลาโปติ ฯ ตํ กึ มญฺญสิ วปฺป เย กายสมารมฺภปจฺจยา อุปฺปชฺชนฺติ อาสวา วิฆาตปริฬาหา กายสมารมฺภา ปฏิวิรตสฺส เอวํส เต อาสวา วิฆาตปริฬาหา น โหนฺติ โส นวญฺจ กมฺมํ น กโรติ ปุราณญฺจ กมฺมํ ผุสฺส ผุสฺส พฺยนฺตีกโรติ สนฺทิฏฺฐิกา นิชฺชรา อกาลิกา เอหิปสฺสิกา โอปนยิกา ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺพา วิญฺญูหิ ปสฺสสิ โน ตฺวํ วปฺป ตณฺฐานํ ยโตนิทานํ ปุริสํ ทุกฺขเวทนิยา อาสวา อสฺสเวยฺยุํ อภิสมฺปรายนฺติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ ตํ กึ มญฺญสิ วปฺป เย วจีสมารมฺภปจฺจยา อุปฺปชฺชนฺติ อาสวา วิฆาตปริฬาหา วจีสมารมฺภา ปฏิวิรตสฺส เอวํส เต อาสวา วิฆาตปริฬาหา น โหนฺติ โส นวญฺจ กมฺมํ น กโรติ ปุราณญฺจ กมฺมํ ผุสฺส ผุสฺส พฺยนฺตีกโรติ สนฺทิฏฺฐิกา นิชฺชรา อกาลิกา เอหิปสฺสิกา โอปนยิกา ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺพา วิญฺญูหิ ปสฺสสิ โน ตฺวํ วปฺป ตณฺฐานํ ยโตนิทานํ ปุริสํ ทุกฺขเวทนิยา อาสวา- หน้า 269 -
อสฺสเวยฺยุํ อภิสมฺปรายนฺติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ ตํ กึ มญฺญสิฟ วปฺป เย มโนสมารมฺภปจฺจยา อุปฺปชฺชนฺติ อาสวา วิฆาตปริฬาหา มโนสมารมฺภา ปฏิวิรตสฺส เอวํส เต อาสวา วิฆาตปริฬาหา น โหนฺติ โส นวญฺจ กมฺมํ น กโรติ ปุราณญฺจ กมฺมํ ผุสฺส ผุสฺส พฺยนฺตีกโรติ สนฺทิฏฺฐิกา นิชฺชรา อกาลิกา เอหิปสฺสิกา โอปนยิกา ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺพา วิญฺญูหิ ปสฺสสิ โน ตฺวํ วปฺป ตณฺฐานํ ยโตนิทานํ ปุริสํ ทุกฺขเวทนิยา อาสวา อสฺสเวยฺยุํ อภิสมฺปรายนฺติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ ตํ กึ มญฺญสิ วปฺป เย อวิชฺชาปจฺจยา อุปฺปชฺชนฺติ อาสวา วิฆาตปริฬาหา อวิชฺชาวิราคา วิชฺชุปฺปาทา เอวํส เต อาสวา วิฆาตปริฬาหา น โหนฺติ โส นวญฺจ กมฺมํ น กโรติ ปุราณญฺจ กมฺมํ ผุสฺส ผุสฺส พฺยนฺตีกโรติ สนฺทิฏฺฐิกา นิชฺชรา อกาลิกา เอหิปสฺสิกา โอปนยิกา ปจฺจตฺตํ เวทิตพฺพา วิญฺญูหิ ปสฺสสิ โน ตฺวํ วปฺป ตณฺฐานํ ยโตนิทานํ ปุริสํ ทุกฺขเวทนิยา อาสวา อสฺสเวยฺยุํ อภิสมฺปรายนฺติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ เอวํ สมฺมาวิมุตฺตจิตฺตสฺส โข วปฺป ภิกฺขุโน ฉ สตตวิหารา อธิคตา โหนฺติ โส จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา เนว สุมโน โหติ น ทุมฺมโน อุเปกฺขโก วิหรติ สโต สมฺปชาโน โสเตน สทฺทํ สุตฺวา ... ฆาเนน คนฺธํ ฆายิตฺวา ... ชิวฺหาย รสํ สายิตฺวา ... กาเยน โผฏฺฐพฺพํ ผุสิตฺวา ... มนสา ธมฺมํ วิญฺญาย เนว สุมโน โหติ น ทุมฺมโน อุเปกฺขโก วิหรติ สุโต สมฺปชาโน โส กายปริยนฺติกํ เวทนํ เวทิยมาโน- หน้า 270 -
กายปริยนฺติกํ เวทนํ เวทิยามีติ ปชานาติ ชีวิตปริยนฺติกํ เวทนํ เวทิยมาโน ชีวิตปริยนฺติกํ เวทนํ เวทิยามีติ ปชานาติ กายสฺส เภทา อุทฺธํ ชีวิตปริยาทานา อิเธว สพฺพเวทยิตานิ อนภินนฺทิตานิ สีตี ภวิสฺสนฺตีติ ปชานาติ เสยฺยถาปิ วปฺป ถูณํ ปฏิจฺจ ฉายา ปญฺญายติ อถ ปุริโส อาคจฺเฉยฺย กุทฺทาลปิฏกํ อาทาย โส ตํ ถูณํ มูเล ฉินฺเทยฺย มูเล เฉตฺวา ปลิขเณยฺย ปลิขณิตฺวา มูลานิ อุทฺธเรยฺย อนฺตมโส อุสีรนาฬิมตฺตานิปิ โส ตํ ถูณํ ขณฺฑาขณฺฑิกํ ฉินฺเทยฺย ขณฺฑาขณฺฑิกํ เฉตฺวา ผาเลยฺย ผาเลตฺวา สกลิกํ กเรยฺย สกลิกํ กริตฺวา วาตาตเป วิโสเสยฺย วาตาตเป วิโสเสตฺวา อคฺคินา ทเหยฺย อคฺคินา ทหิตฺวา มสึ กเรยฺย มสึ กริตฺวา มหาวาเต วา โอผุเนยฺย นทิยา วา สีฆโสตาย ปวาเหยฺย เอวํ หิสฺส วปฺป ยา ถูณํ ปฏิจฺจ ฉายา สา อุจฺฉินฺนมูลา ตาลาวตฺถุกตา อนภาวํกตา อายตึอนุปฺปาทธมฺมา เอวเมว โข วปฺป เอวํสมฺมาวิมุตฺตจิตฺตสฺส ภิกฺขุโน ฉ สตตวิหารา อธิคตา โหนฺติ โส จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา เนว สุมโน โหติ น ทุมฺมโน อุเปกฺขโก วิหรติ สโต สมฺปชาโน โสเตน สทฺทํ สุตฺวา ... ฆาเนน คนฺธํ ฆายิตฺวา ... ชิวฺหาย รสํ สายิตฺวา ... กาเยน โผฏฺฐพฺพํ ผุสิตฺวา ... มนสา ธมฺมํ วิญฺญาย เนว สุมโน โหติ น ทุมฺมโน อุเปกฺขโก วิหรติ สโต สมฺปชาโน โส กายปริยนฺติกํ เวทนํ เวทิยมาโน กายปริยนฺติกํ เวทนํ เวทิยามีติ ปชานาติ ชีวิตปริยนฺติกํ เวทนํ เวทิยมาโน ชีวิตปริยนฺติกํ เวทนํ