สํสรตํ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยํ วทามิ ฯ โหติ โส ภิกฺขเว สมโย ยํ มหาปฐวี ฑยฺหติ วินสฺสติ น ภวติ ฯ น เตฺววาหํ ภิกฺขเว อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํ ทุกฺขสฺส อนฺตกิริยํ วทามิ ฯ

---

[๒๕๗] เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว สา คทฺทูลพนฺโธ ทฬฺเห ขีเล วา ถมฺเภ วา อุปนิพนฺโธ ๒ ตเมว ขีลํ วา ถมฺภํ วา อนุปริธาวติ อนุปริวตฺตติ ฯ เอวเมว โข ภิกฺขเว อสฺสุตวา ปุถุชฺชโน อริยานํ อทสฺสาวี ฯเปฯ สปฺปุริสธมฺเม อวินีโต รูปํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ ฯเปฯ เวทนํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ ฯ สญฺญํ ฯ สงฺขาเร อตฺตโต สมนุปสฺสติ ฯ วิญฺญาณํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ วิญฺญาณวนฺตํ วา อตฺตานํ อตฺตนิ วา วิญฺญาณํ วิญฺญาณสฺมึ วา อตฺตานํ ฯ โส รูปญฺเญว อนุปริธาวติ อนุปริวตฺตติ เวทนญฺเญว ฯ สญฺญญฺเญว ฯ8 สงฺขาเร เยว ฯ วิญฺญาณญฺเญว อนุปริธาวติ อนุปริวตฺตติ ฯ โส รูปํ อนุปริธาวํ อนุปริวตฺตํ เวทนํ ฯ สญฺญํ ฯ สงฺขาเร ฯ วิญฺญาณํ อนุปริธาวํ อนุปริวตฺตํ น ปริมุจฺจติ รูปมฺหา น ปริมุจฺจติ เวทนาย น ปริมุจฺจติ สญฺญาย น ปริมุจฺจติ สงฺขาเรหิ น ปริมุจฺจติ วิญฺญาณมฺหา น ปริมุจฺจติ ชาติยา ชราย มรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ น ปริมุจฺจติ ทุกฺขสฺมาติ วทามิ ฯ สุตวา จ โข ภิกฺขเว อริยสาวโก อริยานํ ทสฺสาวี ฯเปฯ สปฺปุริสธมฺเม สุวินีโต น รูปํ #๑ ม. ยุ. พทฺทูลพทฺโธ ฯ ๒ โป. อุปริพนฺโธ ฯ ม. ยุ. อุปนิพทฺโธ ฯ