สํสรนฺติ อโหรตฺตํ ยถา โมเหน อาวุฏา เย จ โมหํ ปหนฺตฺวาน ตโมกฺขนฺธํ ปทาลยุํ น เต ปุน สํสรนฺติ เหตุ เตสํ น วิชฺชตีติ ฯ อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา อิติ เม สุตนฺติ ฯ จตุตฺถํ ฯ

---

[๑๙๓] ๕ วุตฺตํ เหตํ ภควตา วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ นาหํ ภิกฺขเว อญฺญํ เอกสํโยชนมฺปิ สมนุปสฺสามิ เยเนวํ ๑ สํโยชเนน สํยุตฺตา สตฺตา ทีฆรตฺตํ สนฺธาวนฺติ สํสรนฺติ ยถยิทํ ภิกฺขเว ตณฺหาสํโยชนํ ตณฺหาสํโยชเนน หิ ภิกฺขเว สํยุตฺตา สตฺตา ทีฆรตฺตํ สนฺธาวนฺติ สํสรนฺตีติ ฯ เอตมตฺถํ ภควา อโวจ ฯ ตตฺเถตํ อิติ วุจฺจติ ตณฺหาทุติโย ปุริโส ทีฆมทฺธาน สํสรํ อิตฺถมฺภาวญฺญถาภาวํ ๒ สํสารํ นาติวตฺตติ เอตมาทีนวํ ๓ ญตฺวา ตณฺหํ ทุกฺขสฺส สมฺภวํ วีตตโณฺห อนาทาโน สโต ภิกฺขุ ปริพฺพเชติ ฯ อยมฺปิ อตฺโถ วุตฺโต ภควตา อิติ เม สุตนฺติ ฯ ปญฺจมํ ฯ

---

[๑๙๔] ๖ วุตฺตํ เหตํ ภควตา วุตฺตมรหตาติ เม สุตํ เสขสฺส ภิกฺขเว ภิกฺขุโน อปฺปตฺตมานสสฺส อนุตฺตรํ โยคกฺเขมํ ปตฺถยมานสฺส วิหรโต อชฺฌตฺติกํ องฺคนฺติ กริตฺวา น อญฺญํ เอกงฺคมฺปิ สมนุปสฺสามิ เอวํ พหุการํ ยถยิทํ ภิกฺขเว โยนิโส มนสิกาโร โยนิโส ภิกฺขเว ภิกฺขุ มนสิกโรนฺโต อกุสลํ ปชหติ กุสลํ #๑ โป. ยุ. เยเนว ฯ ม. เยน ฯ ๒ โป. ม. ยุ. อิตฺถภาวญฺญถาภาวํ ฯ #๓ ยุ. เอวมาทีนวํ ฯ