ทุกฺขนิโรธคามินีปฏิปทํ อริยสจฺจํ ยถาภูตํ อภิสเมจฺจ สมฺมา ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสามีติ ฐานเมตํ วิชฺชติ ฯ ตสฺมา ติห ภิกฺขเว อิทํ ทุกฺขนฺติ โยโค กรณีโย ฯเปฯ อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทาติ โยโค กรณีโยติ ฯ

---

[๑๗๑๖] เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว ทณฺโฑ อุปริเวหาสํ ขิตฺโต สกิมฺปิ มูเลน นิปตติ สกิมฺปิ มชฺเฌน นิปตติ สกิมฺปิ อคฺเคน นิปตติ ฯ เอวเมว โข ภิกฺขเว อวิชฺชา นีวรณา สตฺตา ตณฺหาสญฺโญชนา สนฺธาวนฺตา สํสรนฺตา สกิมฺปิ อสฺมา โลกา ปรํ โลกํ คจฺฉนฺติ สกิมฺปิ ปรสฺมา โลกา อิมํ โลกํ อาคจฺฉนฺติ ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ อทิฏฺฐตฺตา ภิกฺขเว จตุนฺนํ อริยสจฺจานํ ฯ กตเมสํ จตุนฺนํ ฯ ทุกฺขสฺส อริยสจฺจสฺส ฯเปฯ ทุกฺขนิโรธคามินีปฏิปทาย อริยสจฺจสฺส ฯ ตสฺมา ติห ภิกฺขเว อิทํ ทุกฺขนฺติ โยโค กรณีโย ฯเปฯ อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทาติ โยโค กรณีโยติ ฯ

---

[๑๗๑๗] อาทิตฺเต ภิกฺขเว เจเล วา สีเส วา กิมสฺส กรณียนฺติ ฯ่ อาทิตฺเต ภนฺเต เจเล วา สีเส วา ตสฺเสว เจลสฺส วา สีสสฺส วา นิพฺพาปนาย อธิมตฺโต ฉนฺโท จ วายาโม จ อุสฺสาโห จ อุสฺโสฬฺหี จ อปฺปฏิวานิ จ สติ จ สมฺปชญฺญญฺจ กรณียนฺติ ฯ อาทิตฺตํ ภิกฺขเว เจลํ วา สีสํ วา อชฺฌุเปกฺขิตฺวา อมนสิกริตฺวา อนภิสเมตานํ จตุนฺนํ อริยสจฺจานํ ยถาภูตํ อภิสมยาย อธิมตฺโต ฉนฺโท จ วายาโม จ อุสฺสาโห จ อุสฺโสฬฺหี จ อปฺปฏิวานิ จ