(เรื่องควรดูประกอบในเล่มนี้ หน้า ๔๖๘, ๖๗๙)

ภิกษุ ท. ! อนุปาทาปรินิพพาน เป็นอย่างไรเล่า ?

ภิกษุ ท. ! ภิกษุในกรณีนี้ เป็นผู้ปฏิบัติแล้วอย่างนี้ ได้เฉพาะซึ่งความเข้าไปเพ่งอยู่ว่า “ถ้า (ปัจจัย) ไม่เคยมี, (ผล) ก็ต้องไม่มีอยู่แก่เรา ; ถ้า (ปัจจัยเพื่ออนาคต) จักไม่มีอยู่, (ผลในอนาคต) ก็ต้องไม่มีแก่เรา. สิ่งใดมีอยู่ สิ่งใดมีแล้ว เราย่อมละได้ซึ่งสิ่งนี้.” ดังนี้. ภิกษุนั้น ไม่กำหนัดในภพ ไม่เกาะเกี่ยวในสมภพ ย่อมเห็นซึ่งบทอันยิ่งขึ้นไปที่มีอยู่ ด้วยปัญญาอันชอบว่าเป็นบทอันสงบรำงับ ; และ บทนั้น แล เป็นบทอันเธอกระทำให้แจ้งแล้วหมดสิ้นโดยประการทั้งปวง ; มานานุสัยก็เป็นอันภิกษุนั้นละขาดแล้วทั้งสิ้นโดยประการทั้งปวง ; ภวราคานุสัย ก็เป็นอันภิกษุนั้นละขาดแล้วทั้งสิ้น โดยประการทั้งปวง ; อวิชชานุสัย ก็เป็นอันภิกษุนั้นละขาดแล้วทั้งสิ้น โดยประการทั้งปวง ; เธอนั้น กระทำให้แจ้งซึ่ง เจโตวิมุตติปัญญาวิมุตติ อันไม่มีอาสวะเพราะความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในทิฏฐธรรมนี้ เข้าถึงแล้วแลอยู่.

ภิกษุ ท. ! นี้เราเรียกว่า อนุปาทาปรินิพพาน.